پولیپ کیسه صفرا

درمان پولیپ کیسه صفرا

پولیپ‌های کیسه صفرا عمدتاً بافت‌های بی‌خطری هستند که در اثر تجمع کلسترول به وجود می‌آیند و سرطانی نیستند. این پولیپ‌ها در اصل تومورهای کوچکی هستند که بعضی از آنها می‌توانند سرطانی باشند و بعضی دیگر فقط زائده‌های خوش‌خیم غیرسرطانی هستند. این زائده‌های کوچک از سمت داخلی جداره کیسه صفرا بیرون می‌زنند و در فضای داخل این کیسه رشد می‌کنند.

اندازه پولیپ‌های کیسه صفرا، یکی از مهم‌ترین مشخصات آنها از نظر خطر سرطانی شدن است. هر چقدر پولیپ بزرگتر باشد، خطر بروز سرطان کیسه صفرا بیشتر خواهد بود. پولیپ‌ کیسه صفرا ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشد، اما در بعضی موارد هم می‌تواند باعث “قولنج صفراوی” (درد شکم که از سمت کیسه صفرا منشأ می‌گیرد) شود. این نوع درد اغلب به خاطر سنگ کیسه صفرا ایجاد می‌شود، اما در صورتی که سنگی در کیسه صفرا مشاهده نشود، احتمالاً ناشی از پولیپ می‌باشد .

انواع پولیپ‌های کیسه صفرا

پولیپ‌های خوش‌خیم

• پولیپ‌های شبه‌تومور که شامل پولیپ‌های کلسترول، پولیپ‌های التهابی، کلسترولیزیس (رسوب چربی در کیسه صفرا) و پولیپ‌های هیپرپلاستیک می‌باشد.

• پولیپ‌های اپی‌تلیال (آدنوما)

• تومورهای مزانشیمی که شامل فیبروم، لیپوم (غده چربی)، همانژیوم و لیومیوم می‌باشد.

 پولیپ‌های بدخیم (سرطان کیسه صفرا)

اغلب پولیپ‌های کیسه صفرا از نوع خوش‌خیم بوده و تقریباً ۹۰ درصد آنها پولیپ‌های کلسترول می‌باشند.

پولیپ‌های کلسترول

این‌ها پولیپ‌هایی هستند که به علت انباشته شدن کلسترول در ماکروفاژهای واقع در دیواره کیسه صفرا به وجود می‌آیند. این پولیپ‌ها به وسیله بافت اپیتلیوم ستونی کیسه صفرا پوشیده شده‌اند و از طریق یک ساقه باریک و ظریف به جداره این کیسه متصل هستند. اندازه این پولیپ‌ها غالباً کوچک و تعداد آنها بیشتر از یک (معمولاً بیشتر از ۳ عدد) است. پولیپ‌های کلسترول خطر سرطانی شدن ندارند.

پولیپ‌های التهابی

پولیپ‌های التهابی چندان شایع نیستند. این پولیپ‌ها به صورت یک زائده اپی‌تلیال همراه با التهاب و ترشح هستند و اغلب منجر به کُله‌سیستیت مزمن (التهاب مزمن کیسه صفرا) می‌شوند.

آدنوما

آدنوم‌ها پولیپ‌های خوش‌خیمی هستند که رفتار پیش‌سرطانی دارند. این پولیپ‌ها هم به شکل زائده‌های ساقه‌داری هستند که اغلب با بروز سنگ کیسه صفرا یا التهاب مزمن کیسه صفرا ارتباط دارند. اخیرا شواهد علمی جدیدی به دست آمده است که نشان می‌دهد بسیاری از موارد سرطان کیسه صفرا به صورت یک پولیپ خوش‌خیم شروع می‌شود که به تدریج پیشرفت کرده و به بافت سرطای تبدیل می‌شود.

به طور کلی امید به بهبودی و درمان سرطان کیسه صفرا بسیار ضعیف است. بنابراین تشخیص تفاوت‌های بین پولیپ‌های خوش‌خیم و پولیپ‌های بدخیم یا پیش‌سرطانی از اهمیت بسیار زیادی در درمان بیمار برخوردار است.

عوامل خطرزا برای سرطانی بودن یک پولیپ

1. اندازه بزرگتر از ۱۰ میلی‌متر

2. سن بالاتر از ۵۰ سال

3. منفرد یا تکی بودن پولیپ

4. سرعت بالای رشد پولیپ

5. بی‌ساقه بودن پولیپ (چسبیده بودن به جداره کیسه صفرا)

6. همراهی با سنگ کیسه صفرا

7. وجود علائم مشخص در بیمار

علل ایجاد پولیپ‌های کیسه صفرا

پولیپ‌های کیسه صفرا معمولاً علائم مشخصی را به دنبال ندارند و ممکن است به صورت کاملاً اتفاقی در زمان یک آزمایش سونوگرافی معمولی از شکم، تشخیص داده شوند. گاهی اوقات بیمار مبتلا به پولیپ کیسه صفرا به صورت دوره‌ای دچار قولنج صفراوی (درد شکم که از سمت کیسه صفرا منشأ می‌گیرد) می‌شود، اما این عارضه بیشتر به علت وجود همزمان سنگ کیسه صفرا است و از خود پولیپ ناشی نمی‌شود.

تشخیص پولیپ کیسه صفرا

برای مشاهده دقیق‌تر وضعیت پولیپ کیسه صفرا معمولاً یک آزمایش اولتراسوند (سونوگرافی) بر روی بیمار انجام می‌شود. پولیپ‌های کیسه صفرا معمولاً در آزمایش اولتراسوند به خوبی دیده می‌شوند و می‌توان اندازه (و میزان خطر سرطانی بودن) آنها را از این طریق تعیین کرد.

به منظور ارزیابی احتمال وجود سلول‌های سرطانی در پولیپ‌های بزرگ کیسه صفرا میتوان از آزمایش PET (توموگرافی انتشار پوزیترون) یا سی تی اسکن استفاده کرد. همچنین از همین آزمایش‌ها می‌توان برای نظارت بر نحوه رشد پولیپ‌های کیسه صفرا با گذشت زمان و شناسایی تغییراتی که مشکوک به علائم سرطان کیسه صفرا باشند، استفاده کرد.

درمان پولیپ‌های کیسه صفرا

حال اگر پولیپ کیسه صفرای شما از نوع خوش‌خیم و بی‌خطر بود، برای آن چه کار باید بکنید؟ این پرسشی است که به موضوع اصلی بسیاری از تحقیقات و مطالعات علمی تبدیل شده است.

پاسخ این پرسش تا حد زیادی به اندازه پولیپ و میزان احتمال سرطانی شدن آن بستگی دارد. اصولاً دو گزینه مختلف برای نحوه برخورد با یک پولیپ کیسه صفرا وجود دارد، یکی اینکه آن را زیر نظر داشته باشید و منتظر بمانید و دوم آنکه کیسه صفرا را از طریق یک عمل جراحی (به نام کوله‌سیستکتومی) بردارید. برای پولیپ‌های خیلی کوچک که اندازه آنها کوچکتر از ۱ سانتی‌متر (و یا بر اساس برخی از تحقیقات، ۱/۵ سانتی‌متر) باشد، ممکن است نیازی به برداشتن کیسه صفرا نباشد. بلکه به جای برداشتن کیسه صفرا می‌توان آن را به طور مرتب از طریق آزمایش‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد و انجام معاینات دقیق، تحت نظر داشت تا هر تغییر مشکوکی که می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد به ‌موقع تشخیص داده و نسبت به درمان آن اقدام شود.

پولیپ‌هایی که اندازه آنها بزرگتر از ۱ سانتی‌متر است، بیشتر خطر سرطانی شدن دارند. مخصوصاً پولیپ‌هایی که قطری برابر با ۱/۵ سانتی‌متر یا بزرگتر دارند، به احتمال ۴۶ تا ۷۰ درصد حامل سلول‌های سرطانی هستند.

آزمایش‌هایی که برای تحت نظر داشتن پولیپ‌های کوچکتر از ۱/۵ سانتی‌متر انجام می‌شود، باید هر سه تا شش ماه یک بار و به مدت دو سال به طور منظم تکرار شود. اگر بعد از این مدت تغییری در وضعیت پولیپ‌ها مشاهده نشود، می‌توان گفت که رشد آنها متوقف شده و دیگر خطری نخواهد داشت. عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا اصولاً برای پولیپ‌هایی که قطر آنها کمتر از ۰/۵ سانتی‌متر است، اصلاً توصیه نمی‌شود. زیرا خطر سرطانی شدن پولیپ‌هایی که تا این حد کوچک هستند، بسیار کم و موارد آن بسیار نادر است.

برای درمان پولیپ‌هایی که سرطانی و خطرناک به نظر می‌رسند، می‌توان کیسه صفرا را از طریق عمل جراحی  لاپاراسکوپی کیسه صفرا برداشت. برای پولیپ‌های غیرسرطانی که اندازه بزرگی دارند هم ممکن است عمل کوله‌سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) به منظور پیشگیری از بروز سرطان در آینده، به بیمار توصیه شود.

تصمیم‌گیری در مورد نحوه درمان پولیپ‌های کیسه صفرا مستلزم آن است که خطرات و عوارض احتمالی ناشی از جراحی کوله‌سیستکتومی در برابر خطرات احتمالی بروز سرطان کیسه صفرا به دقت سنجیده شود. توجه به نشانه‌ها و خطرات کلی بیماری سرطان در کنار نظارت دقیق و مستمر بر پولیپ‌های کیسه صفرا می‌تواند راهکار مؤثری جهت حفظ سلامتی شما باشد.