بی‌اختیاری ادرار در بارداری
بی‌اختیاری ادرار چیست؟
چندین نوع بی‌اختیاری (یا ضعف مثانه) وجود دارد اما بی‌اختیاری استرسی شایع‌ترین مشکلی است که زنان را در طول بارداری و پس از آن درگیر می‌کند. در این وضعیت فرد در هنگام خندیدن، عطسه کردن، سرفه کردن، دویدن، پریدن یا حتی بلند کردن اجسام سنگین دچار نشت ادرار می‌شود.
حدود دو سوم از افراد مبتلا به بی‌اختیاری ادرار، بی‌اختیاری اضطراری را نیز تجربه می‌کنند که ناشی از مثانه بیش فعال است. در این شرایط شما نیاز فوری به دفع ادرار پیدا خواهید کرد حتی با وجود اینکه ممکن است مثانه تقریباً خالی باشد و در نتیجه پیش از رسیدن به دستشویی ادرار نشت می‌کند. زنان با سن بیشتر از ۳۵ سال و زنان چاق بیشتر در خطر بی‌اختیاری در قبل و بعد از زایمان هستند.
دلایل
وزن بارداری عامل اصلی این مشکل می‌باشد. در طول سه ماهه سوم، رحم بر روی مثانه و رباط‌های نگهدارنده‌ی آن قرار گرفته و موجب کشیدگی رباط‌ها و عضلات اطراف می‌شود. هنگامی که این ساختارها بیش از حد شل شوند، کمتر در نگه داشتن مثانه موثر خواهند بود که می‌تواند منجر به ضعف مثانه شود.
هورمون‌هایی که باعث منعطف‌تر و آماده شدن بافت‌ها و مفاصل برای زایمان می‌شوند نیز در این مشکل دخیل هستند. این هورمون‌ها می‌توانند موجب ضعف عضلاتی شوند که آزاد شدن ادرار از مثانه را کنترل می‌کنند و در نتیجه مانع کار کردن مناسب آنها می‌گردند.
یبوست که در بارداری شایع است نیز می‌تواند فشاری را بر روی کف لگن اعمال کند. اگر قبلاً زایمان واژینال داشته‌اید، کششی که در طول زایمان رخ می‌دهد می‌تواند این مشکل را بدتر کند. حتی در صورتی که سزارین داشته باشید همچنان ممکن است در اثر کشیدگی و ضعف عضلات که در طول بارداری رخ می‌دهد دچار بی‌اختیاری ادرار شوید.
بی‌اختیاری ادرار تا چه زمانی ماندگار است؟
در بیشتر موارد، زنان متوجه می‌شوند که ظرف ۳ تا ۶ ماه و پس از اینکه بدن فرصت بهبودی پیدا کرد، مجدداً می‌توانند ادرار خود را کنترل کنند.
درمان
بی‌اختیاری ادراری نباید باعث سخت شدن شرایط زندگی شما در طول بارداری شود. در ادامه اقداماتی برای جلوگیری از نشت ادرار ارائه شده است.
زمان مراجه به دستشویی را تنظیم کنید
هنگامی که باردار هستید باید به تعداد دفعات بیشتری به دستشویی مراجعه کنید. آگاهی از آن می‌تواند به شما کمک کند تا از نشت ادرار جلوگیری کنید. برنامه‌ریزی کنید که حداقل هر دو ساعت یک بار به دستشویی بروید. تنظیم زمان مراجعه به دستشویی در طول روز می‌تواند بدین معنی باشد که مثانه در زمان‌هایی که نمی‌توانید به دستشویی بروید بیش از حد پر نخواهد بود.
ورزش کگل
ورزش‌های کگل به تقویت کف لگن و جلوگیری از نشت ادرار کمک می‌کنند اما باید برای انجام صحیح آن تمرین کنید. اگر هیچ وقت ورزش کگل را انجام نداده‌اید، می‌توانید دفعه‌ی بعد که در حال دفع ادرار هستید، جریان ادرار را قطع کنید. انقباض این عضلات روش انجام کگل را نشان می‌دهد، و می‌توانید ورزش‌های کگل را در هر زمانی از روز انجام دهید، چه مثانه پر باشد و چه نباشد.
همان عضلاتی که برای متوقف کردن جریان ادرار از آنها استفاده می‌کنید را منقبض کنید، این انقباض را به مدت ۱۰ ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. متخصصین زنان و زایمان پیشنهاد می‌کنند که ورزش‌های کگل را ۱۰ تا ۲۰ بار پشت سر هم و دو یا سه بار در روز انجام دهید.
ورزش‌های کگل در بی‌اختیاری بسیار موثر هستند. محققین در مطالعاتی نشان داده‌اند که زنانی که در طول بارداری فرزند اول خود تمرینات عضله کف لگن را انجام می‌دهند، در ادامه‌ی بارداری و پس از زایمان دچار نشت ادرار نمی‌شوند. ورزش‌های کگل همچنین به زنانی که دچار مشکلات بی‌اختیاری مداوم ادرار پس از زایمان بودند نیز کمک کرد. بخاطر داشته باشید که پس از انجام منظم این ورزش‌ها به مدت ۴ تا ۸ هفته می‌توانید انتظار مشاهده‌ی نتایج را داشته باشید.
افزایش وزن خود را کنترل کنید
مطالعات نشان می‌دهند که زنانی که بعد از بارداری وزن بیشتری دارند یا در طول بارداری دچار اضافه وزن بیش از حد می‌شوند بیشتر مستعد ابتلا به بی‌اختیاری ادرار خواهند بود.
روش‌های پزشکی
داروها و درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند به بی‌اختیاری کمک کنند. در صورتی که پزشک احساس کند که نیاز به کمک یک متخصص دارید ممکن است به پزشکی ارجاع داده شوید که در مشکلات مربوط به سیستم ادرای زنان تخصص دارد. همچنین ممکن است به جای آن به یک فیزیوتراپیست که در این حوزه تخصص دارد یا یک پرستار آموزش دیده در مطب پزشک خود مراجعه کنید. در صورتی که مشکل شدید باشد احتمال دارد برای معاینات بیشتر به یک متخصص بیماری‌های زنان ارجاع داده شوید.
آموزش مثانه
این کار چگونگی کنترل بی‌اختیاری ادرار را با طولانی کردن مدت زمان بین هر بار دفع ادرار آموزش می‌دهد. با استفاده از این روش میزان ادراری که مثانه می‌تواند نگه دارد افزایش یافته و قابلیت کنترل ادرار در هنگام اضطرار برای دفع ادرار بهبود پیدا می‌کند. یک متخصص در حوزه بی‌اختیاری ادرار می‌تواند وسیله‌ی مناسب را برای شما پیشنهاد کند. این دوره معمولاً ۶ هفته طول می‌کشد.
نکات مهم
از مصرف قهوه، مرکبات، گوجه فرنگی، نوشیدنی‌های بدون الکل و الکل پرهیز کنید، تمام آنها می‌توانند مثانه را تحریک کرده و کنترل ادرار را دشوارتر کنند.
پدهای مخصوصی می‌توانند به جذب ادرار نشت پیدا کرده کمک کنند (نه تامپون، آنها جریان ادرار را مسدود نمی‌کنند و در هر صورت در طول بارداری نباید استفاده شوند).
پیشگیری
تغییر رژیم غذایی ممکن است به کاهش بی‌اختیاری ادرار کمک کند. الکل، کافئین، غذاهای حاوی مقدار زیادی اسید مانند گریپ فروت، غذاهای ادویه‌دار همگی می‌توانند مثانه را تحریک کنند.
از ابتلا به یبوست جلوگیری کنید (با نوشیدن مقدار زیادی آب و مصرف فیبر) زیرا فشار زیاد ناشی از حرکت روده می‌تواند در مشکلات مثانه نقش داشته باشد. در صورتی که دارای اضافه وزن باشید، کاهش وزن نیز می‌تواند موثر باشد. آب زیادی بنوشید. هرچه ادرار غلیظ‌تر باشد، برای مثانه تحریک‌کننده‌تر خواهد بود. سعی کنید آب به مقدار کافی بنوشید بطوری که ادرار به رنگ زرد کم‌رنگ یا شفاف باشد. پیش از عطسه یا سرفه کردن پاهای خود را روی هم قرار دهید.
آیا بی‌اختیاری بعد از بارداری ادامه می‌یابد؟
بارداری و زایمان واژینال می‌تواند باعث کشیدگی عضلات نگهدارنده‌ی لگن شود و آنها را ضعیف‌تر کند. در نتیجه ممکن است دچار نشت ادرار شوید یا حتی پس از زایمان نیز در ادرار کردن مشکل داشته باشید.
محققین دریافته‌اند که ۶۲ درصد از زنان باردار در طول بارداری دچار بی‌اختیاری ادرار بوده‌اند. و ۵۰ درصد پس از زایمان نیز همچنان مشکلاتی در نشت ادرار داشته‌اند. زنانی که در طول بارداری دچار بی‌اختیاری نشوند در مقایسه با زنانی که در مقطعی از بارداری خود دچار بی‌اختیاری شوند، کمتر در خطر بی اختیاری پس از زایمان هستند.