سرطان و توده کیسه صفرا و مجاری صفراوی

درمان سرطان و توده کیسه صفرا و مجاری صفراوی

خوشبختانه سرطان کیسه صفرا عارضه متداولی نیست. تقریباً تمام سرطان‌های کیسه صفرا از بافت کنار کیسه صفرا شروع می‌شود. توده‌ها با پیشروی عمقی‌تر در بافت بدخیم‌تر می‌شود و رو به بیرون فشار می‌آورد. تومور گاهی آن‌قدر بزرگ می‌شود که تمام یا بخشی از فضای داخل کیسه صفرا را پر می‌کند. احتمال منتشر شدن سرطان در گره‌های لنفاوی، کبد و دیگر بخش‌های بدن نیز وجود دارد.

انواع سرطان کیسه صفرا

شایع‌ترین گونه‌های سرطان کیسه صفرا عبارت است از:

• آدنوکارسینوم:شایع‌ترین نوع سرطان کیسه صفرا آدنوکارسینوم است و تقریباً ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان کیسه صفرا از این نوع سرطان رنج می‌برند. آدنوکارسینوم نوع خاصی از سرطان است که در سلول‌های غده مانندی شروع می‌شود که اندام‌های مجاری گوارشی را می‌پوشانند.

• آدنوکارسینوم پاپیلاری: این نوع گونه فرعی آدنوکارسینوم است که در مقایسه با دیگر گونه‌های سرطان کیسه صفرا پیش‌آگهی بهتری دارد. احتمال منتشر شدن این سرطان در گره‌های لنفاوی مجاور یا دیگر اندام‌ها مانند کبد بسیار پایین‌تر است.

آدنواسکواموس کارسینوم، کارسینوم سلول‌های سنگفرشی، کارسینوم سلول‌های کوچک و سارکوم نیز گونه‌های نادرتری از سرطان کیسه صفرا به شمار می‌روند.

علائم سرطان کیسه صفرا

علائم سرطان کیسه صفرا به شرح زیر است:

• درد شکمی:این درد معمولاً در ناحیه بالای شکم یا سمت راست بالای شکم حس می‌شود.

• زردی:چون توده مجاری صفراوی را مسدود می‌کند، زرداب جمع می‌شود و منجر به زرد شدن پوست یا سفید شدن چشم می‌شود.

• بزرگ شدن کیسه صفرا:از آنجایی که اندام‌های دیگری در اطراف کیسه صفرا وجود دارد، ممکن است تشخیص بزرگ شدن آن دشوار باشد، اما پزشک گاهی در طول معاینه متوجه این علامت می‌شود. بزرگ شدن کیسه صفرا در آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی مشخص می‌شود.

• دیگر علائم:سرطان کیسه صفرا گاهی با علائم دیگری مانند حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، لاغری، ورم کردن شکم، خارش شدید یا سیاه شدن مدفوع همراه است.

عامل‌های سرطان کیسه صفرا

• جنسیت:احتمال ابتلا بانوان به سرطان کیسه صفرا دو برابر آقایان است.

• سن:این سرطان عموماً در افراد بالای ۶۵ سال بروز می‌یابد و متوسط سن تشخیص نیز ۷۳ سال است.

• نژاد و ناحیه سکونت:سرطان کیسه صفرا در میان مکزیکی‌ها، آمریکایی‌ها و بومیان آمریکا شیوع بالاتری دارد، اما دورگه‌های آمریکایی‌ ـ آفریقایی کمتر دچار این نوع سرطان می‌شوند.

• چاقی:اضافه وزن یا چاقی یکی از عامل‌های خطر سرطان کیسه صفرا است.

• سابقه خانوادگی:اگر چه دلیل ژنتیکی این عارضه مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد افرادی که یکی از اعضاء خانواده‌شان به این بیماری مبتلا بوده است، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی:براساس پژوهش‌های انجام شده قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی، به ویژه مواد مورد استفاده در صنایع نساجی و لاستیک سازی احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا را افزایش می‌دهد.

• ابتلا به دیگر عارضه‌ها:بیماران دچار عارضه‌های زیر بیشتر مستعد ابتلا به این سرطان هستند:

  • سنگ کیسه صفرا

  • کیسه صفرای کلسیفیه

  • کیست کلدوکال

  • ناهنجاری‌های مجاری صفراوی

  • پولیپ کیسه صفرا

  • تیفوئید

تشخیص

متخصص گوارش آزمایش‌های مختلفی را برای تشخیص سرطان و بررسی منتشر شدن سرطان در دیگر اندام‌ها انجام می‌دهد.

• آزمایش خون

• سونوگرافی شکم:پزشک به کمک سونوگرافی می‌تواند توده را مشاهده کند.

• سی تی اسکن:در تصاویر سی تی اسکن وجود تومور(ها)، اندازه و محل کبد و ارتباط آن با ساختارهای صفراوی/ عروقی مشخص می‌شود.

• نمونه‌برداریاز کبد: مقدار کمی از بافت برداشته و زیر میکروسکوپ معاینه می‌شود.

• کلانژیوپانکراتوگرافی عقب‌گرد آندوسکوپیک (ERCP):متخصص به کمک این آزمایش می‌تواند مجاری وارد شونده به کیسه صفرا و کبد را ببیند.

• کلانژیوگرافی زیرپوستی:سوزن باریکی وارد پوست و مجاری صفراوی می‌شود. ماده رنگی در سوزن تزریق می‌شود تا تصویری با کنتراست بالا به دست آید.

• لاپاراسکوپی:متخصص با استفاده از آندوسکوپ کیسه صفرا و دیگر اندام‌های داخلی را مشاهده می‌کند.

 درمان

گاستروانترولوژی سرطان کیسه صفرا

متخصص گوارش از روش‌های زیر برای درمان سرطان کیسه صفرا استفاده می‌کند:

• اولتراسوند آندوسکوپیک (EUS):این روش تصاویر دقیق و با کیفیت بالا از کیسه صفرا به دست می‌دهد و توده کیسه صفرا را مستقیماً درمان می‌کند.

• برداشتن مخاط آندوسکوپی (EMR)

• جایگذاری استنت

• اتساع با بالون برای رفع انسداد

جراحی

جراحی غالباً جزیی ار درمان سرطان کیسه صفرا است. اگر سرطان هنوز موضعی باشد و منتشر نشده باشد،  جراحی کیسه صفرا با هدف خارج کردن کامل تومور، تسکین علائم یا درد ناشی از سرطان گسترده‌تر انجام می‌شود.

• لاپاراسکوپی مرحله‌بندی:این درمان غالباً پیش از جراحی انجام می‌شود تا جراح بتواند دقیق‌تر سرطان و ساختارهای اطراف را معاینه کند و راهبرد ویژه جراحی را تعیین کند.

• کلسیستکتومی:این عمل با هدف برداشتن کیسه صفرا انجام می‌شود. کلسیستکتومی ساده که در آن فقط کیسه صفرا درآورده می‌شود، عموماً برای درمان توده‌های غیرسرطانی برای مثال زمانی انجام می‌شود که لازم باشد کیسه صفرا به دلیل وجود سنگ خارج شود.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی در بعضی موارد به عنوان درمان تکمیلی در کنار پرتودرمانی پس از جراحی یا با هدف درمان سرطانی انجام می‌شود که اندام‌های کناری را نیز درگیر کرده است.

پرتودرمانی

پرتودرمانی که برای درمان سرطان کیسه صفرا انجام می‌شود به دقت و مهارت بالایی نیاز دارد. متخصص گوارش با بهره‌گیری از دستگاه‌های پرتودرمانی پیشرفته بهتر می‌تواند تومورهای دور از دسترس موجود در کیسه صفرا را هدف قرار دهد.

در پرتودرمانی از انرژی هدفمند، برای مثال اشعه ایکس، مواد رادیواکتیو و.. برای تخریب سلول‌های سرطانی، منقبض کردن تومور و یا تسکین علائم خاص ناشی از سرطان استفاده می‌شود.