علائم و درمان هپاتیت ای E

علائم و درمان هپاتیت ای E

هپاتیت E ویروسی است که می‌تواند کبد را عفونی کند. برخلاف دیگر انواع هپاتیت، ویروس هپاتیت ای منجر به بیماری طولانی مدت یا آسیب جدی به کبد نمی‌شود. اکثر افراد در عرض چند ماه بهبود پیدا می‌کنند..

هپاتیت ای (E) چیست؟

هپاتیت ای بیماری کبد است که در اثر ویروس هپاتیت ای (HEV) ایجاد می‌شود که یک ویروس کوچک با ژنوم اسید ریبونوکلئیک (RNA) تک‌رشته‌ای مثبت است. این ویروس حداقل ۴ نوع مختلف دارد: ژنوتیپ ۱، ۲، ۳ و ۴٫ ژنوتیپ‌های ۱ و ۲ تنها در انسان‌ها یافت می‌شوند. ویروس‌های ژنوتیپ ۳ و ۴ در چندین حیوان وجود داشته (از جمله در خوک، گراز وحشی و گوزن) که موجب بیماری در آنها نمی‌شود اما گاهی اوقات انسان‌ها را آلوده می‌کند.

این ویروس در مدفوع افراد آلوده وجود دارد که از طریق روده وارد بدن انسان می‌شود و عمدتاً در اثر نوشیدن آب آلوده انتقال پیدا می‌کند. این عفونت معمولاً خود محدود شونده بوده و در طی ۲ تا ۶ هفته برطرف می‌شود. بعضی اوقات یک بیماری جدی که تحت عنوان هپاتیت برق‌آسا شناخته می‌شود (نارسایی حاد کبدی) بروز پیدا می‌کند و بخشی از افراد مبتلا به آن ممکن است جان خود را از دست بدهند.

انتقال بیماری

ویروس هپاتیت ای (E) بطور عمده از راه مدفوعی-دهانی و به علت آلودگی آب آشامیدنی با مدفوع انتقال پیدا می‌کند. این راه انتقال دلیل بخش بزرگی از موارد ابتلا به این بیماری است. عوامل خطر بیماری هپاتیت ای مرتبط با بهداشت عمومی نامناسب و ورود ویروس موجود در مدفوع افراد آلوده به منابع آب آشامیدنی می‌باشد.

سایر راه‌های انتقال نیز شناسایی شده‌اند اما تنها بخش بسیار کوچکی از دلایل ابتلا به بیماری را در بر می‌گیرند. این راه‌های انتقال عبارتند از:

• مصرف گوشت نپخته یا فراورده‌های گوشتی مشتق شده از حیوانات آلوده

• تزریق فراورده‌های خونی آلوده

• انتقال عمودی از مادر باردار به جنین

• مصرف حلزون صدف‌دار خام یا نپخته ممکن است علت برخی از موارد پراکنده در مناطقی که این بیماری بومی آنجا است، باشد.

علائم بیماری

علائم و درمان هپاتیت ای E

دوره‌ی نهفتگی پس از قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت ای بین ۲ تا ۱۰ هفته و بطور متوسط ۵ تا ۶ هفته است. اشخاص آلوده از چند روز پیش از شروع بیماری تا ۴-۳ هفته پس از آن ویروس را از بدن خود خارج می‌کنند.

در مناطق با شیوع زیاد بیماری، عفونت دارای علائم اغلب در جوانان با سن ۱۵ تا ۴۰ سال شایع است. با اینکه هپاتیت در این مناطق در کودکان نیز رخ می‌دهد، اما معمولاً دارای هیچگونه علامتی نبوده یا تنها مبتلا به بیماری خفیف و بدون زردی می‌شوند که تشخیص داده نمی‌شود.

علائم و نشانه‌های معمول هپاتیت عبارتند از:

• مرحله‌ی اولیه شامل تب خفیف، کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ بوده که به مدت چند روز وجود دارد؛ همچنین برخی افراد ممکن است دارای درد در ناحیه‌ی شکم، خارش (بدون ضایعات پوستی)، بثورات پوستی یا درد مفاصل باشند.

• یرقان (زرد شدن رنگ پوست و صلبیه‌ی چشم)، همراه با تیره شدن ادرار و مدفوع کم‌رنگ

• بزرگ شدن کبد و حساسیت به لمس (هپاتومگالی)

این علائم اغلب از مواردی که در سایر بیماری‌های کبدی وجود دارد قابل تشخیص نبوده و معمولاً بین ۱ تا ۶ هفته دوام دارند.

در موارد نادر، هپاتیت ای حاد می‌تواند شدید باشد و منجر به هپاتیت برق‌آسا (نارسایی حاد کبدی) شود؛ این بیماران در خطر مرگ هستند. هپاتیت برق‌آسا زمانی که هپاتیت ای در طول بارداری رخ می‌دهد، بیشتر شایع است. زنان باردار مبتلا به هپاتیت ای بویژه آنهایی که در سه ماهه‌ی دوم یا سوم هستند، در خطر بیشتر نارسایی کبد، از دست دادن جنین و مرگ می‌باشند. میزان مرگ و میر در بین زنان باردار و در سه ماهه‌ی سوم بین ۲۰ تا ۲۵ درصد گزارش شده است.

مواردی از بیماری هپاتیت ای مزمن در افراد دچار نقص سیستم ایمنی بویژه دریافت‌کنندگان اعضای پیوندی که داروهای سرکوب‌گر سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، گزارش شده است.

تشخیص

مواردی از هپاتیت ای (E) از نظر بالینی از دیگر انواع هپاتیت حاد ویروسی قابل تشخیص نمی‌باشند. هر چند تشخیص بیماری در شرایط اپیدمیولوژیک مناسب می‌تواند به شدت مشکوک باشد، برای مثال در صورت وقوع چندین مورد در بخش‌هایی از مناطق بومی این بیماری، در محیط‌های دارای خطر آلودگی آب، در صورتی که بیماری در زنان باردار شدیدتر باشد و یا در صورتی که هپاتیت آ از آن منطقه حذف شده باشد.

تشخیص قطعی عفونت هپاتیت ای معمولاً بر اساس شناسایی پادتن‌های IgM (ایمونوگلوبولین) مخصوص در خون شخص می‌باشد؛ این روش معمولاً در مناطقی که بیماری شایع است برای تشخیص کافی است.

سایر آزمایش‌ها شامل واکنش زنجیره‌ای پلیمراز ترانسکریپتاز معکوس (RT-PCR) جهت شناسایی آر ان ای ویروس هپاتیت ای در خون و یا مدفوع می‌باشد؛ این آزمایش نیازمند امکانات آزمایشگاهی تخصصی است. چنین آزمایشی بخصوص در مناطقی که هپاتیت ای شایع نمی‌باشد و نیز در موارد بروز عفونت مزمن ویروس هپاتیت ای مورد نیاز است.

همچنین آزمایشی جهت شناسایی آنتی‌ژن ویروسی در سرم (خون) وجود دارد که کارایی آن در تشخیص هپاتیت ای در حال بررسی و مطالعه است.

روش‌های درمان

اکثر افراد نیاز به درمان ندارند زیرا عفونت‌های آنان بطور طبیعی از بین می‌روند. در صورت ابتلا به بیماری توصیه می‌شود که از مصرف الکل در طول بیماری پرهیز شود.

زنان باردار و سالمندان، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و اشخاص مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی ممکن است عفونت‌های شدیدتری را تجربه کنند. این بیماران در صورتی که عفونت بر عملکرد کبدشان تاثیر بگذارد نیاز به مراقبت‌های بیشتر خواهند داشت.

زنان باردار نیز باید به دنبال مشورت با متخصص پیش از زایمان خود باشند.

در طول دو هفته‌ی اول بیماری هپاتیت ای:

• از درست کردن غذا برای دیگران پرهیز شود.

• تماس با سایرین در صورت امکان محدود شود، بویژه با زنان باردار یا افراد دارای بیماری‌های مزمن کبدی.

در صورت داشتن تماس‌های نزدیک باید:

• بعد از تماس با یک فرد آلوده دست‌ها بطور کامل با صابون و آب گرم شسته شده و سپس خشک شوند.

• پس از رفتن به توالت و قبل از آماده کردن و خوردن غذا دست‌ها شسته شوند.

گزارشات موردی نشان داده‌اند که اصلاح داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی و یا استفاده از داروهای ضدویروسی ممکن است منجر به از بین رفتن خود به خود ویروس در بیماران دچار نقص ایمنی مبتلا به هپاتیت ای شود.

پیشگیری از هپاتیت ای (E)

در حال حاضر واکسن تایید شده‌ای برای هپاتیت ای وجود ندارد اما با انجام موارد زیر می‌توان از ابتلا به این عفونت جلوگیری کرد:

• پختن کامل گوشت و فراورده‌های گوشتی

• پرهیز از خوردن گوشت یا حلزون صدف‌دار خام یا نپخته.

• شستن کامل دستان پیش از آماده کردن و خوردن غذا

هنگام سفر به کشورهای با وضعیت بهداشت عمومی ضعیف:

• آب آشامیدنی از جمله آب جهت مسواک زدن را بجوشانید.

• از خوردن گوشت و صدف خام یا نپخته پرهیز شود.