بیماری هپاتیت سی C: راه های انتقال،تشخیص و درمان قطعی

بیماری هپاتیت سی C: راه های انتقال،تشخیص و درمان قطعی

هپاتیت سی (C) یک عفونت کبدی است که در اثر عفونت به ویروس هپاتیت سی (HCV) ایجاد می‌شود. هپاتیت سی یک ویروس خونی (خون‌زاد) است. امروزه اغلب افراد مبتلا به هپاتیت سی، به دلیل استفاده مشترک از سرنگ یا سایر وسایل مورد استفاده برای تزریق دارو و مواد مخدر به این ویروس آلوده شده‌اند. هپاتیت سی در بعضی افراد به صورت یک بیماری کوتاه‌مدت بروز می‌کند، اما در ۷۰ تا ۸۵ درصد از افرادی که به ویروس هپاتیت سی آلوده می‌شوند، این بیماری به صورت یک عفونت مزمن و درازمدت در می‌آید. هپاتیت سی مزمن یک بیماری خطرناک است که می‌تواند منجر به بیماری‌های درازمدت دیگر و حتی مرگ بیمار شود. اغلب افرادی که به ویروس هپاتیت سی آلوده شده‌اند، ممکن است اصلاً از این موضوع اطلاع نداشته باشند، زیرا علائم یک بیماری کلینیکی در آنها بروز نکرده است. در حال حاضر هیچ واکسنی برای بیماری هپاتیت سی وجود ندارد. بهترین راه برای جلوگیری از این بیماری، اجتناب از رفتارهای خطرناکی از جمله تزریق مواد مخدر است که باعث انتقال این بیماری می‌شود.

انواع هپاتیت سی

هپاتیت سی حاد

هپاتیت سی  (C) حاد یک عفونت کوتاه‌مدت به ویروس هپاتیت سی است که علائم آن می‌تواند تا ۶ ماه تداوم داشته باشد. گاهی اوقات این عفونت خود به خود برطرف می‌شود، زیرا شدت آن کم است و بدن شما می‌تواند با ویروس عامل بیماری مقابله کرده و آن را از بین ببرد.

هپاتیت سی مزمن

این بیماری شامل یک عفونت طولانی‌مدت با ویروس هپاتیت سی می‌باشد. هپاتیت سی (C) مزمن هنگامی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن قادر به از بین بردن ویروس عامل بیماری نباشد. عفونت به ویروس هپاتیت سی در اغلب موارد به حالت مزمن تبدیل می‌شود و در صورتی که به شکل مناسبی تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند باعث سرطان کبد یا آسیب‌دیدگی شدید کبد و نهایتاً نارسایی کبد شود. نارسایی کبد هنگامی اتفاق می‌افتد که کبد، دیگر به درستی کار نمی‌کند.

چه کسی به بیماری هپاتیت سی مبتلا می‌شود؟

به طور کلی خطر ابتلاء به بیماری هپاتیت سی (C)  در همه افراد وجود دارد، اما در برخی افراد احتمال آلوده شدن به این ویروس بیشتر است، از جمله :

• افرادی که از مادر مبتلا به هپاتیت سی، زاده شده‌اند.

• افرادی که در محل کار خود با خون یا سوزن‌های آلوده سر و کار دارند.

• افرادی که ظرف ۶ ماه گذشته با بیش از یک شریک جنسی رابطه داشته‌اند یا قبلاً سابقه ابتلاء به بیماری‌هایی که از طریق جنسی منتقل می‌شوند را داشته‌اند.

• افرادی که عمل دیالیز کلیه (فرایند دفع آب و مواد زائد از بدن به طریقی غیر از کلیه‌ها) انجام می‌دهند.

• افراد آلوده به ویروس ایدز (HIV)

• معتادان تزریقی

• افرادی که عمل تاتو یا سوراخکاری (پیرسینگ) بدن انجام داده‌اند.

• افرادی که در محیط زندان، کار یا زندگی می‌کنند.

• افرادی که قبل از تاریخ تیرماه ۱۳۷۱ (یا جولای ۱۹۹۲ میلادی) عمل تعویض خون یا پیوند عضو انجام داده‌اند.

• بیماران هموفیلی که قبل از سال ۱۳۶۶ (یا ۱۹۸۷ میلادی) فاکتور انعقاد خون دریافت کرده‌اند.

همچنین احتمال ابتلاء به هپاتیت سی در مردانی که رابطه جنسی با همجنس خود برقرار می‌کنند، بیشتر است.

احتمال آلوده شدن به ویروس هپاتیت سی از راه‌های زیر وجود ندارد

• دست دادن یا نگه داشتن دست فرد بیمار

• قرار گرفتن در کنار فرد بیماری که سرفه یا عطسه می‌کند.

• در آغوش گرفتن فرد بیمار

• نشستن در کنار فرد بیمار

• استفاده از قاشق، چنگال و سایر ظروفی که بیمار هم از آنها استفاده می‌کند.

• نوشیدن آب یا غذا خوردن همراه بیمار

احتمال سرایت ویروس هپاتیت سی (C) از شیر مادر به نوزاد وجود ندارد.

علائم بیماری هپاتیت سی چیست؟

اغلب افرادی که به ویروس هپاتیت سی آلوده می‌شوند، تا زمانی که این ویروس باعث آسیب جدی به کبد نشود، هیچ گونه علائم خاصی را نشان نمی‌دهند. این فرایند ممکن است تا ۱۰ سال یا بیشتر بعد از آلوده شدن به ویروس طول بکشد. اما بعضی از بیماران هم ممکن است دچار یک یا چند مورد از علائم زیر شوند:

• احساس خستگی و بی‌حالی

• ضعف و سوزش عضلات

• ناراحتی معده

• دل درد و معده درد

• تب

• کاهش اشتها

• اسهال

• رنگ زرد تیره ادرار

• رنگ روشن مدفوع

• زرد شدن چشم‌ها و پوست که اصطلاحاً به آن زردی یا یرقان گفته می‌شود.

هپاتیت سی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر شما به ویروس هپاتیت سی (C) آلوده باشید، با یک آزمایش خون ساده می‌توان آن را تشخیص داد. در صورتی که پزشک، شما را به مشکوک به هپاتیت سی مزمن تشخیص دهد، ممکن است آزمایش بیوپسی کبد (نمونه‌برداری) را نیز برایتان تجویز کند. بیوپسی کبد یک آزمایش نمونه‌برداری است که در آن یک قطعه کوچک از کبد شما برداشته می‌شود تا علائم آسیب‌دیدگی در آن مورد بررسی قرار گیرد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از انجام این آزمایش، مصرف بعضی از داروهایتان را متوقف کنید. همچنین ممکن است از شما بخواهند که از ۸ ساعت قبل از انجام این آزمایش، چیزی نخورید.

هپاتیت سی چگونه درمان می‌شود؟

بیماری هپاتیت سی (C) معمولاً تا وقتی که به صورت مزمن تبدیل نشود، تحت درمان قرار نمی‌گیرد. هپاتیت سی مزمن با استفاده از داروهایی درمان می‌شود که روند صدمه زدن ویروس به کبد را کند یا متوقف می‌کنند. پزشک شما علائم بیماری را به دقت بررسی می‌کند و آزمایش خون دوره‌ای با فواصل زمانی منظم را برایتان تجویز می‌کند تا از کارآیی داروهای تجویز شده و روند بهبودی شما اطمینان حاصل نماید.

داروهایی برای هپاتیت سی مزمن

بیماری هپاتیت سی (C) مزمن غالباً با استفاده از یک ترکیب دارویی که به ویروس هپاتیت سی حمله می‌کند، تحت درمان قرار می‌گیرد. دوره درمان دارویی برای این بیماری ممکن است از ۲۴ تا ۴۸ هفته طول بکشد. امروزه روش‌های جدیدی برای درمان دارویی هپاتیت سی مزمن ارائه شده‌اند و روند معرفی داروهای جدیدتر نیز با سرعت ادامه دارد.

پیوند کبد

در صورتی که بیماری هپاتیت سی مزمن باعث آسیب‌دیدگی شدید کبد و نهایتاً نارسایی کبد شده باشد، ممکن است بیمار نیاز به عمل پیوند کبد داشته باشد. علائم آسیب‌دیدگی شدید کبد شامل همان علائم هپاتیت سی و نیز موارد زیر می‌باشد:

• خارش عمومی بدن

• طولانی‌تر شدن زمان لازم برای توقف خونریزی نسبت به حالت معمول

• خونریزی و خون‌مردگی آسان

• ورم معده یا قوزک پا

• عنکبوتی شدن شکل رگ‌های خونی که اصطلاحاً آنژیومای عنکبوتی نامیده می‌شود و علائم آن بر روی پوست ظاهر می‌گردد.

پیوند کبد یک عمل جراحی است که به منظور برداشتن کبد آسیب‌دیده‌ی بیمار و یا جایگزین کردن آن با یک کبد سالم که از فرد دیگری به نام فرد اهدا کننده گرفته می‌شود، انجام می‌گیرد. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که شما نیاز به عمل پیوند کبد دارید، لازم است با پزشک خود در مورد شرایط و نکات لازم برای زندگی با یک کبد پیوندی صحبت کنید.

آزمایش سرطان کبد

ابتلاء به بیماری هپاتیت سی (C) باعث افزایش احتمال ابتلای شما به سرطان کبد می‌شود. بنابراین احتمالاً پزشک به شما توصیه می‌کند که هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار یک آزمایش اولتراسوند برای بررسی علائم احتمالی سرطان کبد انجام دهید. تشخیص زودهنگام سرطان می‌تواند درمان موفق آن را راحت‌تر سازد.

خوراک، رژیم غذایی و تغذیه

در صورتی که شما به بیماری هپاتیت سی مزمن مبتلا باشید، باید اقداماتی را به منظور مراقبت از خود انجام دهید که از مهم‌ترین این اقدامات، داشتن یک رژیم غذایی سالم است. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی اکیداً اجتناب کنید، زیرا الکل می‌تواند به کبد شما آسیب برساند. قبل از مصرف مکمل‌های ویتامینی یا سایر انواع مکمل‌ها حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

چگونه می‌توانم از ابتلاء به بیماری هپاتیت سی جلوگیری کنم؟

مهم‌ترین اقداماتی که شما می‌توانید به منظور جلوگیری از ابتلای خودتان و دیگران به بیماری هپاتیت سی انجام دهید، شامل موارد زیر است:

• از سرنگ و سایر وسایل مورد استفاده برای تزریق دارو، به صورت مشترک استفاده نکنید.

• خون یا فرآورده‌های خونی اهدا نکنید.

• اگر ناچار به لمس کردن خون یا زخم‌های باز در دیگران شدید، حتماً از دستکش استفاده کنید.

• وسایلی از قبیل مسواک، تیغ یا ناخنگیر را از دیگران قرض نگیرید.

• دقت کنید که برای تاتو یا سوراخکاری (پیرسینگ) بر روی بدن شما حتماً از وسایل تمیز و ضدعفونی شده استفاده شود.

• اگر به بیماری هپاتیت سی مبتلا هستید، حتماً به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع بدهید.

• در هنگام رابطه جنسی حتماً از کاندوم استفاده کنید.

در حال حاضر هنور هیچ واکسنی برای بیماری هپاتیت سی وجود ندارد.